WASHINGTON -- Biyernes, Lumala ang Bagyong Harvey at naturing itong isang mahalagang Ika-4 na Kategorya ng bagyo bago tumama sa lupa malapit sa Rockport, Texas. Nananatili itong isang mapanganib na unos.
“Ang priyoridad sa ngayon ay ang suportahan ang mga estado sa pamamagitan ng: paghahanap at pagliligtas, pangangalagang pangkalahatan, mga serbisyong medikal na pangsakuna, pansamantalang koryente, at mga bilihing pangtawid-buhay,” sabi ni FEMA Administrador Brock Long. “Kailangang maghanda para sa mga malalaking patuloy na epekto ng bagyo at pag-aantala nito sa araw-araw na mga aktibidad ng mga nasa tinatahak ng bagyo.”
Nitong Biyernes, Nag-isyu si Pangulong Donald J. Trump ng isang Deklarasyon ng Malaking Sakuna para sa estado ng Texas. Binubuksan nito ang mga pondong pederal para magamit sa gawaing pang-emergency at para sa mga apektadong indibiduwal at may-ari ng negosyo na nasalanta ng bagyo.
Bukas ang mga likasan o shelter sa mga apektado at nakapaligid na lugar. I-download ang FEMA mobile app para sa impormasyon tungkol sa mga shelter, alerto ng panahon, at tip para sa kaligtasan. Nagbibigay ang app (na nasa Inggles at Kastila) ng mga direksyon patungo sa mga bukas na shelter, tip upang makaligtas sa sakuna, at alerto ng panahon mula sa Pambansang Serbisyong Pampanahon (National Weather Service).
Lubusang ginawang aktibo, nakahanda, at nagbibigay ng suporta sa mga estado, lokal na komunidad, at mga katutubong tribo ang koordinasyong pederal, hangga’t kinakailangan. Kumikilos nang buong 24 na oras ang Pambansang Sentro ng Koordinasyon sa Pagtugon ng FEMA (FEMA’s National Response Coordination Center) sa Washington, D.C. at ang Pangrehiyon na Sentro ng Koordinasyon sa Pagtugon ng FEMA (FEMA’s Regional Response Coordination Center) sa Denton, Texas.
Nitong nakaraang Biyernes, nag-ulat ang istasyon ng United States Coast Guard (USCG) sa Corpus Christi ng pagligtas ng 12 tao mula sa isang bangkang nasapawan ng tubig. Nakaposisyon ang mga team ng Urban Search and Rescue (USAR) ng FEMA sa San Antonio, Texas para sa karagdagang pagliligtas kung kinakailangan. Bawat isa sa mga team na ito ay may kakayahan sa mabilisang pagliligtas sa tubig. Nakahanda rin ang isang USAR Incident Support Team sa College Station, Texas upang sumuporta sa mga team sa pagposisyon nila sa kahandaan.
Habang ang agarang pagsaklolo at pagsustena ng buhay ang siyang priyoridad ng FEMA at mga kasosyo nito, maaari nang mag-apply para sa tulong ang mga naninirahan at may-ari ng negosyo na nakaranas ng pagsalanta ng Bagyong Harvey sa mga idineklarang county, kung may paraan silang gawin ito. Kailangan nilang magparehistro sa online sa www.DisasterAssistance.gov.
Nasa pahina ring ito ang mga link sa impormasyon tungkol sa kung paano mag-file ng claim ng seguro (insurance) sa baha sa ilalim ng Pambansang Programa ng Seguro para sa Baha (National Flood Insurance Program (NFIP)). Upang makapag-file ng seguro para sa baha sa ilalim ng NFIP, kontakin ang inyong ahente ng seguro kaagad-agad. Maaari rin kayong tumawag sa 1-800-621-FEMA (3362) – piliin ang opsyon 2 – upang matuto pa tungkol sa inyong pólisa, at maidirekta sa tamang opisina tungkol sa pag-claim ng seguro.
Online ang pinakamabilis na paraan ng pagrehistro para sa tulong ng FEMA dahil tatagal ang pangyayaring ito sa loob ng ilang araw at hindi malalaman ang kabuuan ng salanta hangga’t hindi pa lumilipas ang bagyo. Kung wala kayong access sa internet, maaaring magparehistro sa pamamagitan ng pagtawag sa 1-800-621-FEMA (3362) o 1-800-462-7585 (TTY). Kung gumagamit kayo ng 711 relay o Video Relay Service (VRS), tumawag nang direkta sa 800-621-3362. Magagamit ang libreng numero ng telepono mula ika- 6 n.u. hanggang ika-10 n.g., pitong araw sa isang linggo, hangga’t walang ibang abiso.
Kaligtasan
- Tandaan: sundan ang mga tagubilin mula mga opisyal ng estado, lokal na pamahalaan at mga tribo. Kung sinabihan kayong manatili sa lugar o lumikas, agad itong gawin. Huwag babalik sa pinanggalingang lugar hangga’t hindi sinasabing ligtas na gawin ito.
- Kung kayo ay nasa isang mataas na gusali at kailangang manatili sa lugar na iyon, pumunta sa mga hallway o nasa loobang silid ng una o pangalawang palapag. Mainam na manatili sa mga palapag na mas mataas sa baha o daluyong ng bagyo, ngunit huwag pumunta sa pinakamatataas na palapag dahil sa hampas ng hangin.
- Kadalasan, ang may pinakamalaking panganib sa buhay at ari-arian ay ang daluyong ng bagyo (storm surge) kapag may bagyo. Malaki ang banta nitong makalunod at maaari itong mangyari bago, habang o pagkatapos na dumaan ang kalagitnaan ng bagyo sa isang lugar. Maaaring masarhan ng daluyong ng bagyo ang mga daan para sa paglilikas, kaya huwag mag-atubiling lumikas kapag iniutos ito sa inyong lugar.
- May potensiyal sa mapanganib na pagbabaha na dala ng bagyong ito. Maaaring lubos na mapanganib ang magmaneho sa binabahang lugar at halos kalahati ng kamatayan dahil sa biglaang pagbabaha (flash flood) ay nangyayari sa loob ng sasakyan. Kapag nasa loob kayo ng kotse, magmasid kung mayroong pagbabaha sa mga mababang lugar, tulay, at biglang lundo sa highway. Anim na pulgada ng tubig lamang ang kinakailangan upang mawalan kayo ng kontrol sa inyong sasakyan.
- Kung mararaanan ninyo ang baha, tandaan – umikot pabalik, huwag magpakalunod.
- May potensiyal ang bagyong ito na bumuo ng buhawi (tornado). Kung nasasailalim kayo ng babala ng buhawi, humanap agad ng sisilungan (shelter) sa gitna ng isang maliit na panloob na silid (closet, panloob na hallway) sa pinakamababang palapag ng isang matibay na gusali. Hangga’t maari pumunta sa isang lugar na napaliligiran ng pinakamarami o pinakamakapal na dingding o pader sa pagitan ninyo at ng labas ng gusali. Kapag ligtas na, puntahan ang mga kapitbahay na maaaring nangangailangan ng tulong, gaya ng mga sanggol, bata, matatanda, mga taong may kapansanan at iba pang nangangailangan ng tulong sa access at pagkilos. Ang unang mapagkukunan ng tulong pagkatapos ng bagyo ay ang mga indibiduwal na miyembro ng komunidad.
###
Sundan ang FEMA online sa www.fema.gov/hurricane-harvey, www.fema.gov/blog, www.twitter.com/fema, www.facebook.com/fema and www.youtube.com/fema. Sundin rin ang mga aktibidad ni Administrador Brock Long sa www.twitter.com/fema_brock.
Para lamang sangguinian ang mga link ng social media na ibinibigay. Hindi ine-endorse ng FEMA ang anumang website, kompanya o aplikasyon na hindi pag-aari ng gobyerno.
Adhikain ng FEMA ang sumuporta sa mga mamamayan at unang tumutugon upang masigurado na sama-sama tayong kumikilos bilang isang bansa sa pagbubuo, pagtataguyod at pagpapabuti ng ating kakayahan sa paghahanda para sa, pagpoprotekta laban sa, pagtugon sa, pag-ahon mula sa, at pagbabawas ng, lahat ng panganib.